Kombassan Kağıt Matbaa Gıda ve Tekstil San. Tic. A.Ş.’nin ambalaj matbaası ve defter tesislerinin durumunu; Kombassan ailesine 2002 yılında Kalite bölümünde katılan, sonra İşletme Şefliği yapan ve 5 yıldan bu yana Matbaa İşletme Müdürü görevinde bulunan, Burhan Budak ile görüştük.
Kombassan’ın faaliyet alanlarında en son durum nedir?
Kombassan üç farklı alanda faaliyet gösteriyor. 1. hamur kağıt üretimi, ofset baskılı sıvamalı karton ambalaj üretimi ve defter üretimi. Matbaada karton ambalaja yönelmemizin nedeni, kağıt üreticisi olduğumuzdan müşterilerimizle rakip olmamak içindi.
Makine parkınızda neler var?
2012 yılına kadar iki adet 70 x 100 ofset baskı makinemiz vardı ve diğer makineler de 70 x 100 ebada uygundu. 2011 yılında sistemi tümüyle yenileyerek, KBA Rapida 142 ofset baskı makinesi aldık ve 100 x 140 sisteme geçtik. 2011 sonrasında iki veya üç yıl içinde ikinci bir makine almayı planlayarak bu yatırımı gerçekleştirmiştik ama işler beklediğimiz gibi gitmedi.
Hangi işler azalıyor?
Biz ağırlıklı olarak gıda üzerine çalışıyoruz. Karaman’daki bisküvi, gofret, kek vb. üretim var. Normalde Karaman’daki üretime 10 matbaa yetişemez. Çünkü onlar ihracata çalışıyorlar. İhracat tarafı son üç dört yılda özellikle Suriye ve Irak’ta sekteye uğradığı için işler azaldı. Bu yatırımı da oradaki işlerde yetersiz kaldığımız için yapmıştık. Bu arada yeni matbaalar açıldı ve onlar da pastadan pay alıyorlar.
Baskı sonrasında ne var?
E-dalga, B-dalga laminasyon sistemlerimiz, bir UV lak makinemiz var. Dört adet büyük ebat kesim makinemiz ve pencere makinemiz var. Dört adet kutu katlama yapıştırma makinemiz var.
Son 2-3 aydır dövizin yükselmesiyle ihracat açıldı ve okulların da açılmasıyla işler hareketlendi ve 24 saate döndük. İşler hareketlendi ama kalıp, mürekkep, tutkal, ondüle, karton maliyetleri de çok arttı. Ondülede çok farklı ebatlar olduğu için dışarıdan almak daha avantajlı. Yıl sonuna kadar böyle hareketli gidecek gözüküyor. Ama planladığımız yatırımları yapabilmek için önümüzdeki yıl için de bir sonraki yıl için de önümüzü daha net görebilmemiz gerekiyor. Ambalajda işler çok değişebiliyor. Bir anda işler canlanabiliyor veya kesilebiliyor.
Konya’da özellikle matbaa sektöründe çok fazla eleman sıkıntısı da var. Matbaada yaklaşık 100 kişi çalışıyor. Defter tesisi 12 ay devamlı çalışmıyor. Altı ay orayı takviye ediyoruz; defter işi azaldığında matbaayı takviye ediyoruz.
Defter tesisinde iki adet tam otomatik defter üretim makinesi var. Bitmiş defter olarak ürün alıyoruz. Kendi ürettiğimiz kağıdı kullanıyoruz. Defterde 200 çeşit (karton kapak, plastik kapak, spiralli, tek ortalı , çok ortalı tutkallı, farklı desen ve ebatlarda) ürünümüz var.
En çok hangi çeşit tercih ediliyor?
Plastik deftere son yıllarda artan bir talep var. Önce ayraçlı, 200 – 300 yapraklı defter olarak başladı, sonra bu talep yavaşladı ve normal, plastik kapak spiralli defterlere talep arttı. Şimdi tek ortalı normal defterler plastik kapak olmaya başladı. Ayraçlı defter iyice azaldı.
PVC spiral mi kullanıyorsunuz?
İki makinemiz doğrudan şekillendirip deftere takıyor. Bir de metal double loop kullanan makinemiz var.
Ambalaj gıda ağırlıklı mı?
Yüzde 90 gıda ağırlıklı. Ambalajda şöyle bir durum var: Sıvama yapılınca bir palet kartonun hacmi 4 palete çıkıyor. Bu işin nakliyesi çok sıkıntılı. 25 tonluk bir TIR’a 12 ton yükleyince hacmi doluyor. Bunu uzaklara taşıyınca maliyet artıyor. O yüzden mümkün olduğu kadar yakın bölgelerdeki firmalara çalışıyoruz. Zaten makine büyük olduğu için gıda üreticilerine çalışmak daha avantajlı. Üç – beş bin adetli işlerde büyük makine, büyük kalıp maliyeti kurtarmıyor. Kalıbı taktığımız zaman en az on bin tabaka basmalıyız.
Gelen işlerde tirajlar nedir?
Gıda üreticisi bir müşterimizin 500 çeşidi var. Beş bin adetlik işi getirdiği zaman olmaz diyemiyoruz. Ama beş binin altına inmek istemiyoruz. Bunun yanında yüz bine kadar çıkan, dört kutu olsa dört yüz bin adede çıkan kutu işleri de geliyor.
Konya ve Karaman dışında hangi illere iş yapıyorsunuz?
Ankara’ya çalışıyoruz. Samsun’a kadar gidiyoruz. Malatya’ya çalışıyoruz. Eskiden Gaziantep tarafına çok çalışıyorduk ama Gaziantep’e büyük ebat makineler kurulunca pastadaki payımız azaldı. Yüzde seksen oranında Karaman’ın işlerini yapıyoruz.
Sıvamalı karton dışında ambalaj işiniz var mı?
Tek kat karton kutular, küp şeker kutuları, gofret kutuları yapıyoruz. Tek kat karton işi iyice düştü. Ambalajda sıvamalı karton tercih edilmeye başlandı. Küp şeker üretiminde de bristol kullanımına geçtiler. Krizde bu firmalardan bazıları maliyet farkı yüzünden tekrar kroma kartona dönmeye başladılar.
Düşük tirajlı ambalaj üretimi için dijitali düşündünüz mü?
Bunu araştırdık ama yatırım maliyetleri henüz çok yüksek. Ona göre talep de yok.
